پوزیسیون بدون وزیر

امروزه شطرنج به یک دانش بسیار گسترده تبدیل شده است . از یک سو دسترسی تقریبا یکسان به منابع و نرم افزارهای شطرنج فرصتی را فراهم کرده است که هر فرد بتواند بنا بر همت ، توانایی و استعداد خود بطور موثری پیشرفت نماید و از سوی دیگر سالهاست علی رغم این امکانات شاهد بروز و ظهور چهره هایی که بتوانند بدون افت در تراز اول شطرنج جهان بدرخشند نیستیم 

این موید آن است که برخی حقایق هیچگاه تغییر نخواهند کرد و هنوز اسطوره ها در هر رشته ای اسطوره باقی می مانند

نکته دیگر آنست که امروزه نیز همچون گذشته جز گروه خاصی که معدود شطرنجبازان تراز اول جهان را تشکیل می دهند و بخشی از تدارکاتشان مرتبط با شناخت دقیق از حریفشان است بقیه باید در اکثر بازی هایشان از یک تدارک عمومی استفاده کنند و بدون شناخت کامل از حریف خود تنها از قواعد شطرنج تبعیت کنند ، آنها باید در شروع بازیهای مورد علاقه خود متبحر باشند ، قواعد عمومی وسط بازی و آخر بازی را بدانند و استراتژی دفاع های مختلف را فراگرفته باشند و آنگاه غالبا در اندیشه پیدا کردن بهترین حرکات باشند

اما امروز موضوعی را مورد توجه قرار می دهیم که همواره اهمیت خاصی داشته است و چه در رده استادان بزرگ و چه بازیکنان آماتور و باشگاهی نقطه حساسی در تصمیم گیری بازی است

شما در معرض یک انتخاب مهم قرار می گیرید انتخابی که به نظر می رسد آنچه را حفظ می کنید برای حریفتان نیز حفظ می شود و آنچه را از دست می دهید برای حریفتان نیز از دست رفته است

اما آیا همیشه اینگونه است؟

شاید این تنها تصمیمی باشد که شما می توانید با وجود نداشتن هیچ شناختی از حریفتان آن را هم عاقلانه و منطقی و هم از روی احساس اتخاذ کنید

بقیه در ادامه متن:

بازی بدون وزیر

از ابتدایی ترین اصولی که هر شطرنجباز یاد می گیرد آنست که نباید در شروع بازی و پیش از گسترش سوارهای سبک ، وزیر را وارد بازی کرد . وزیر همانگونه که نقشش در یک کارزار واقعی نیز مشهود است و باید همواره به نوعی از موقعیت شاه حمایت کند و در کنار او باشد از سوی دیگر باید در هنگام لزوم نزدیک ترین مهره به نقطه حمله باشد، این عملکرد دو گانه باعث می شود مادامی که وزیرها در بازی هستند استراتژی بازی با زمانی که آنها نیستند بسیار متفاوت باشد . شاید به جرات بتوان گفت در زمان حضور وزیرها بر روی صفحه پس از هر حرکت حریف بعد از آنکه تاثیرات آخرین حرکت را بر روی پوزیسیون بررسی می کنیم  باید نقش آخرین حرکت بر حرکات پیش روی وزیر را به دقت آنالیز کنیم و ممکن است آخرین حرکت حریف و یا خود ما شرایط بسیار متفاوتی را در دامنه حرکات وزیر بوجود آورده باشد که با حرکت قبل قابل مقایسه نباشد

اما آنچه موضوع نگاه امروز ماست پوزیسیون بدون وزیر است

دقیقا در زمانی که وزیرها رودرروی هم قرار می گیرند و امکان تعویض آنها پیش می آید برای هر دو طرف بازی تعیین کننده است چه آنکه به استقبال این تعویض رفته است و چه کسی که باید تصمیم گیری کند ، همچنین انجام سایر حرکات و حفظ تقابل بین دو وزیر از جمله چالش برانگیزترین رویارویی هاست و هر دو سوی نبرد باید بطور کامل بازی پس از خروج وزیرها را بررسی کنند

بسیاری معتقدند وقتی بطور نسبی از حریف خود ضعیف تر هستید تعویض وزیرها که حجم زیادی از محاسبات تاکتیکی را کم می کند به نفع شماست و بازی سریعتر به سمت آخر بازی پیش می رود و وقتی خود را قویتر می دانید بهتر است وزیرها را حفظ کنید البته تاثیر زمان باقیمانده شما و حریفتان و نیز احساسی که از آمادگی حریفتان و خود در لحظه بازی دارید می تواند در تصمیم گیری بسیار موثر باشد

نکته ای که حائز اهمیت است آنست که با تعویض وزیرها بسوی آخر بازی می روید یا بسوی یک وسط بازی استراتژیک با سوارهای سبک یا همچنان امکانات تاکتیکی پابرجا باقی می مانند؟ در آخر بازی نقاط ضعف ساختاری و آنهایی که تاثیر طولانی دارند بسیار مهم هستند و قابل اتکا و برنامه ریزی در حالی که امنیت و تاثیرموقعیت شاه کم اهمیت تر است .در حقیقت زمانی که وزیرها حضور ندارند خطراتی که شاه را تهدید می کند کمتر است و خصوصا اگر بازی به سمت انتها تغییر جهت داده باشد می تواند شاه یک مهره فعال و دینامیک نیز باشد

اما آیا می توان همیشه خوشبین بود که با تعویض وزیرها روند تاکتیکی بازی کاهش یافته است و می توان به امید تعویض های آتی و رفتن بسوی آخر بازی از شاه به عنوان یک مهره فعال استفاده کرد؟ آیا تعویض وزیرها از سوی دو طرف نبرد به یک شکل تفسیر شده است؟

در بازی زیر به وضوح خواهید دید که سفید با هدف ساده کردن بازی از تعویض وزیرها استقبال می کند و تلاش می کند فضای بیشتری را در اختیار بگیرد و با امید عبور از یک وسط بازی آرام وضعیت خود را امن ارزیابی می کند اما حریف او کاملا متفاوت با او می اندیشد و در پی آنست که موقعیت های تاکتیکی بیافریند

حرکت 18 سیاه نقطه عطفی بر آغاز یک نگرش عمیق است پس سعی کنید پیش از دیدن بیندیشید و ببینید می توانید آن را پیدا کنید و مهم تر اینکه آیا می توانید طرح هایی را که در پی آن قابل اجراست محاسبه کنید؟

دقت کنید که سیاه دقیقا در زمانی که سفید تلاش می کند با فیل هایش بهترین قطرها را تصاحب کند در اندیشه تصاحب ستون های باز است و چقدر ارزیابی دو حریف از پوزیسیون متفاوت است

سیاه به خوبی می داند که نقطه قوت سفید فیل های اوست پس در پوزیسیونی که به سفید اجازه نداده است تا رخ های خود را فعال کند قربانی کردن رخ در مقابل فیل هم ضربه ای روحی به حریف می زند و هم شاه را به میانه صفحه ای می کشد که در محاصره سوارهای سبک است و در ادامه نه با شتاب بلکه با آرامش زمینه قربانی کردن سواری دیگر را نیز در حرکت 25 تدارک می بیند تا نشان دهد که چگونه عمق محاسبات او و تفاوت دو نگرش در یک پوزیسیون به چه سرانجامی می انجامد.